در پروژه های ساختمانی، انتخاب تجهیزات و ابزار قالب بندی مناسب یکی از مهم ترین مراحلی است که تاثیر زیادی بر روند پروژه و کیفیت نهایی سازه دارد. انتخاب درست ابزار باید بر اساس نیازهای خاص پروژه، نوع مصالح و شرایط محیطی انجام شود. انتخاب دقیق تجهیزات قالب بندی، در نهایت باعث بهبود کیفیت ساخت و کاهش مشکلات احتمالی در پروژه می‌شود.
اما چگونه می‌توان ابزارهایی را انتخاب کرد که به بهترین نحو با شرایط پروژه همخوانی داشته باشند و موجب موفقیت پروژه شوند؟
معیارهای مهم در انتخاب تجهیزات قالب بندی
انتخاب تجهیزات قالب بندی یکی از تصمیمات مهم در پروژه‌های ساختمانی است که تاثیر مستقیمی بر کیفیت، سرعت و هزینه های پروژه دارد. این انتخاب باید بر اساس معیارهای فنی دقیق صورت گیرد، زیرا هرگونه خطا در این زمینه می‌تواند به مشکلات جدی در مراحل ساخت و بهره‌برداری منجر شود.
در ادامه، به بررسی معیارهای مهم در انتخاب تجهیزات قالب بندی خواهیم پرداخت.
مقاومت و دوام
تجهیزات قالب بندی باید قادر به تحمل بارهای زیاد و فشارهای وارده در طول فرایند بتن ریزی باشند. مواد سازنده این تجهیزات باید مقاوم در برابر خوردگی، فشار و فرسایش باشند تا در طول زمان کارایی خود را حفظ کنند. برای این منظور، تجهیزات از جنس فولاد یا آلومینیوم انتخاب های بهتری هستند، اما باید متناسب با نیاز خاص پروژه و نوع بتن ریزی انتخاب شوند.
دقت و کیفیت سطح نهایی
دقت قالب‌ها در شکل گیری و نگهداری ابعاد هندسی دقیق، یکی دیگر از معیارهای مهم انتخاب تجهیزات قالب بندی است. این تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شوند که شکل نهایی اجزای سازه دقیقاً مطابق با نقشه‌ها و مشخصات طراحی باشد. این امر به ویژه در کارهایی با جزئیات زیاد و نماهای پیچیده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سرعت نصب و جمع آوری
یکی از مهمترین نکات در انتخاب تجهیزات قالب بندی، سهولت و سرعت نصب و جمع آوری آنها می باشد. این تجهیزات باید به راحتی و با حداقل نیروی انسانی قابل نصب و برداشتن باشند تا زمان ساخت کاهش یابد. این ویژگی در پروژه های با برنامه های فشرده و زمان محور اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
مقرون به صرفه بودن
هزینه‌ها نقش بزرگی در انتخاب تجهیزات قالب بندی دارند. انتخاب تجهیزات با کیفیت بالا و در عین حال با قیمت مناسب می‌تواند تاثیر زیادی در هزینه نهایی پروژه بگذارد. در اینجا باید توازن مناسبی بین هزینه اولیه، عمر مفید و هزینه‌های نگهداری در نظر گرفته شود.
انعطاف پذیری و قابلیت تطبیق با انواع پروژه‌ها
تجهیزات قالب بندی باید قادر به سازگاری با انواع مختلف پروژه‌ها و ابعاد مختلف بتن ریزی باشند. تجهیزات مدولار که قابل تنظیم و تطبیق هستند، می‌توانند انتخاب مناسبی برای پروژه های متنوع باشند.
ایمنی و راحتی در استفاده
ایمنی یکی از اولویت‌های اصلی در انتخاب تجهیزات قالب بندی است. تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شوند که خطرات ناشی از عملیات قالب بندی را به حداقل برسانند. این کار شامل طراحی مناسب برای نصب و جمع آوری، پایداری در حین استفاده و جلوگیری از حوادث احتمالی می‌شود.
مقاومت در برابر شرایط جوی
در پروژه هایی که در فضای باز یا در معرض شرایط جوی مختلف انجام می‌شوند، قالب‌ها باید مقاوم در برابر باران، رطوبت، دماهای بالا و پایین باشند تا آسیب نبینند و کارآیی خود را حفظ کنند.
انواع ابزار و تجهیزات قالب بندی و کاربردهای آنها
در فرآیند قالب بندی بتن، انواع مختلفی از تجهیزات جانبی مورد نیاز اجرای سازه برای اتصال و تثبیت قالب‌ها استفاده می‌شود. این تجهیزات شامل قالب‌های بتن، کنج و نبشی مدولار، سولجر، شمع های حمایتی و انواع بولت‌ها هستند. هرکدام از این ابزارها برای رفع نیازهای خاص در مراحل نصب، تنظیم و مهار قالب‌ها طراحی شده‌اند و تاثیر زیادی در بهبود دقت، سرعت و ایمنی پروژه های ساختمانی دارند.
1- براکت قالب بندی
براکت های قالب بندی از تجهیزات مهم ساخت و ساز هستند که برای پشتیبانی و نگهداری سیستم های قالب بندی در ارتفاعات استفاده می‌شوند. مهم ترین وظیفه‌ی براکت‌ها ایجاد سکوی کار موقت و ثابت نگه داشتن قالب‌ها است، به خصوص در پروژه هایی که قالب بندی در قسمت‌های بیرونی یا پرتگاه‌ها انجام می‌شود. این تجهیزات با اتصال به دیوارها، یک سیستم مقاوم و ایمن را برای انجام کار در ارتفاع فراهم می‌کنند.
2- پین و گوه
پین و گوه یکی دیگر از ابزارهای مهم در قالب بندی است که برای اتصال پانل های قالب بتن به کار می‌رود. این قطعه از ورق فولادی به ضخامت 4 میلی متر تولید می شود و از دو قسمت نری و مادگی تشکیل می‌شود. قسمت نری حدود 9 سانتی متر و قسمت مادگی 8 سانتی متر طول دارد. وزن تقریبی آنها 100 گرم است و انواع سبک و سنگین آن موجود است که قیمت های متفاوتی دارند. این ابزار به منظور تثبیت قالب‌ها و جلوگیری از جابجایی آنها کاربرد دارد.
3- نبشی و کنج پانچ شده
نبشی و کنج پانچ شده به منظور اتصال قالب‌ها و تغییر زاویه های قالب بندی استفاده می‌شوند. برای مثال در قالب بندی ستون‌ها، برای تغییر زاویه قالب بندی و اتصال قالب‌ها در زاویه 90 درجه از کنج قالب بندی بهره برداری می‌شود. انواع کنج های مدولار در اندازه های 5*5، 10*10 و 10*5 با طول 1 و 1.5 متر موجود هستند. همچنین نبشی صفر، که شکلی متفاوت از کنج‌ها دارد، در طولهای 1 و 5/5 متر قابل استفاده می‌باشد.
4- سولجر قالب بندی
سولجر یکی دیگر از تجهیزات مهم قالب بندی است که به عنوان یک پشتیبان عمودی برای تقویت سیستم قالب بندی عمل می‌کند. در قالب بندی بخش‌هایی مثل دیوار که فشار بیشتری روی قالب‌ها وارد می‌شود، سولجر برای مهار و تقویت مقاومت سیستم قالب بندی ضروری است. بیشترین کاربرد سولجر در قالب بندی دیوارهای یکطرفه و دوطرفه دیده می‌شود. سولجر معمولا همراه با ابزارهای مهاری دیگری مثل بولت عصایی، مهره خروسکی و واشر کاس استفاده می‌شود تا استحکام و ایمنی سیستم قالب بندی تضمین شود.
5- گیره قالب بندی
گیره های قالب بندی در سه نوع مختلف تولید می‌شوند که شامل گیره متوسط، گیره بلند و گیره لوله به لوله می باشد. هر کدام از این گیره‌ها ویژگی های خاص خود را دارند که با توجه به نیاز و نوع کار در پروژه های مختلف استفاده می‌شوند.
گیره بلند: گیره بلند زمانی استفاده می‌شود که نیاز به اتصال اجزای بزرگتر مانند ناودانی یا لوله های داربست با ابعاد بزرگتر به سیستم قالب بندی باشد. در این شرایط، به جای گیره متوسط، گیره بلند انتخاب بهتری است، زیرا اندازه‌اش بزرگتر است و می‌تواند فشار بیشتری را تحمل کند. این گیره‌ها به ویژه برای اتصال ناودانی‌ها و لوله های داربست سایز بزرگ به قالب‌ها مناسب هستند. قیمت گیره بلند بستگی به نوع فلز به کار رفته در ساخت آن دارد و بر اساس کیفیت فلز و دوام آن تعیین می‌شود.
گیره متوسط: در زمانی که از لوله داربست برای مهار بندی سیستم قالب بندی استفاده می‌شود، گیره متوسط به عنوان ابزار اتصال و تثبیت لوله‌ها به کار می‌رود. این گیره‌ها با ابعاد متوسط طراحی شده‌اند و برای اتصال لوله های داربستی که به عنوان پشت بند در سیستم قالب بندی عمل می‌کنند، مناسب هستند.
گیره لوله به لوله: برای اتصال دو لوله به هم از گیره لوله به لوله استفاده می‌کنیم. این گیره‌ها شبیه به گیره های بلند هستند، ولی قلاب‌های آنها کمی کشیده تر است. این ویژگی باعث می‌شود که بتوانند لوله‌ها را به طور جفتی به قالب وصل کنند. قیمت این گیره‌ها بسته به نوع فلز به کار رفته در آنها متفاوت است.
6- بولت قالب بندی
بولت های قالب بندی نقش مهمی در ثابت نگه داشتن قالب‌ها دارند و در سه مدل اصلی بولت تمام رزوه، بولت دو سر دنده و بولت عصایی تولید می شوند. برای اتصال دو قسمت قالب که مقابل هم قرار دارند، از بولت‌های تمام رزوه یا دو سر دنده استفاده می‌شود. این اتصال به گونه‌ای انجام می‌شود که هیچ گونه جابجایی یا فاصله‌ای بین دو وجه قالب در اثر فشار بتن به وجود نیاید. در حالی که بولت عصایی بیشتر برای وصل کردن سولجر به لوله پشت بند افقی به کار می‌رود و به نوعی همان گیره سولجر شناخته می‌شود.
7- مهره خروسکی
مهره خروسکی نوعی پیچ مقاوم است که در فرآیند قالب بندی برای اتصال محکم اجزای مختلف استفاده می‌شود. این مهره‌ها وقتی روی بولت های تمام رزوه یا عصایی قرار می‌گیرند، باعث می‌شوند که واشرها به طور ثابت به پشت بند عمودی وصل شوند. مهره خروسکی از چدن نشکن داکتیل ساخته می‌شود و به‌صورت ریخته‌گری تولید می‌شود. این نوع مهره به دلیل استحکام بالایی که دارد، در مراحل مختلف قالب بندی برای تثبیت اجزا و جلوگیری از جابجایی‌های احتمالی بسیار کارآمد است.
در پایان، تجهیزات قالب بندی بخش جدانشدنی هر پروژه ساختمانی هستند که باعث می‌شود قالب‌ها به طور صحیح و محکم در جای خود قرار گیرند و از هرگونه آسیب یا تغییرات غیرمنتظره در طول عملیات بتن ریزی جلوگیری شود. همچنین، با انتخاب و استفاده درست از این تجهیزات، می‌توان کیفیت نهایی سازه را تضمین کرده و زمان و هزینه‌های پروژه را کاهش داد.
